رزین اپوکسی به زبان ساده و معرفی کاربردهای آن
در این مقاله میخواهیم با مفهوم دقیق رزین اپوکسی آشنا شویم و بفهمیم رزین اپوکسی چیست و چه کاربردهایی دارد.
آنچه در این مطلب میخوانید
رزین اپوکسی از خانوادۀ رزینهای دوجزئی است که شامل «پایۀ رزینی» و «هاردنر» میباشد. این دو جزء باید به نسبت مشخص، بنا بر فرمولاسیون و کاربرد آن، با یکدیگر مخلوط شوند و سپس روی سطح یا قالب دلخواه استفاده شود. نمیخواهم وارد مباحث شیمی شوم. همینقدر که بتوانید دو جزء را از یکدیگر تشخیص دهید و اصول اولیۀ کار را یاد بگیرید، کفایت میکند.
رزین اپوکسی چیست ؟
پایۀ رزینی یا جزء A، اساس کار ماست که به سختکنندۀ جزء B (هاردنر اپوکسی) نیاز دارد. پایۀ رزینی انواع مختلف دارد که عمدۀ نمونههای موجود در بازار و مناسب کار ما، از نوع «بیسفنول آ» است.
هاردنر چیست؟ انواع هاردنرهای پرکاربرد برای اپوکسی
اگر نمیدانید هاردنر چیست پرکاربردترین سخت کننده های اپوکسی به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
- هاردنرهای پلی آمین
- هاردنرهای پلی آمید
کاربرد هاردنر پلی آمین و رزین اپوکسی چیست ؟
در کارهای دکوراتیو معمولاً از نوع خاصی از هاردنرها استفاده میکنند که به آن «پلی آمین» میگویند. هاردنرهای پلی آمین معمولاً بیرنگاند و قابلیت اعمال در حجم را دارند. هاردنر پلی آمین رقیق است و قابلیت اضافه کردن حلال را ندارد (حلالپذیر نیست).
همان طور که گفتم این دو جزء باید به نسبت مشخص، طبق دستور کارخانۀ تولیدکننده، با یکدیگر مخلوط و داخل ظرف یا قالب دلخواه ریخته شود تا بعد از گذشت مدتزمان مشخص به نهایت سختی برسد و شکل قالب را به خود بگیرد.
کاربرد هاردنر پلی آمید و رزین اپوکسی چیست ؟
نوع دیگری از هاردنر با نام «پلی آمید» هم تولید میشود که قابلیت ترکیب را رزین اپوکسی را دارد. هاردنر پلی آمید رنگ نارنجی مایل به قرمز دارد و غلطت بالایی دارد. همچنین پلی آمید حلالپذیر است یعنی میتوانید حلالهای خاصی را به هاردنر پلی آمید اضافه کنید تا رقیق شود. البته دقت کنید این نوع هاردنر برای ساخت میز رزینی، جواهرات رزینی و قطعات تزیینی رزینی به هیچ عنوان مناسب نخواهد بود و عمدتاً برای کفپوش اپوکسی استفاده میشوند.
چرا پلی آمید مناسب ساخت زیورآلات و میز رزینی نیست؟
همانطور که اشاره شد پلی آمید بنا به فرمولاسیون آن از غلظت بسیار بیشتری نسبت به پلی آمین برخوردار است و باید به آن حلال اضافه شود تا قابل اعمال باشد. این حلال اضافه شده در سیستم خواهد ماند و میتواند باعث ترد و شکننده شدن رزین در حجم زیاد شود. از طرف دیگر رنگ تیره پلی آمید باعث میشود در کارهای دکوراتیو قابل استفاده نباشد و فقط در کفپوش اپوکسی آنهم لایه نازک جهت آستری (پرایمر کفپوش) استفاده میشود.
رزین اپوکسی به انگلیسی چگونه نوشته میشود؟
در تمام دنیا متداول است جزء A را با نام Epoxy یا Epoxy Resin مشخص کنند و جزء B هم با عباراتی مثل Epoxy Curing agent و یا Epoxy Hardener شناخته میشود.
رزین اپوکسی دو جزئی چیست ؟
عمده رزینهای اپوکسی موجود در دنیا به صورت دو جزئی هستند یعنی پایه رزینی و هاردنر که باید باهم به نسبت مشخص ترکیب شوند. البته رزین های اپوکسی تک جزیی و سه جزیی هم تولید میشوند که استفادههای خاص دارند.
وقتی برای خرید رزین اپوکسی به بازار مراجعه میکنید (فروشندگان مواد شیمیایی و فروشگاههای آنلاین)، اصطلاحاً به مجموع جزء A و جزء B، رزین اپوکسی میگویند. با اینکه این نام فقط مربوط به جزء A است، اغلب فروشندگان رزین اپوکسی و هاردنر را از هم جدا نمیکنند و صرفاً به لغت رزین اپوکسی یا اپوکسی بهتنهایی بسنده میکنند که همۀ آنها به یک مفهوم است. در این مقاله هرجا لغت رزین اپوکسی را دیدید، منظور مخلوط هر دو جزء A و B است و اگر نیاز به تفکیک باشد با نامبردن جزءها مشخص خواهم کرد.
رزین اپوکسی از کجا بخریم؟
اگر میخواهید میز چوب و رزین بسازید، رزین پیشنهادی و تست شده به عنوان رزین چوب با کد U1030 است که قیمت و مشخصات این رزین را میتوانید در لینک زیر مشاهده کنید:
قیمت و مشخصات رزین اپوکسی چوب U1030
اگر میخواهید ظروف حجمی رزینی بسازید و یا تابلوهای آبستره و ژئود آرت طراحی کنید حتماً از رزین اپوکسی دکوراتیو P2006 استفاده کنید:
قیمت و مشخصات رزین ظروف تزیینی P2006
و اگر میخواهید زیورالات رزینی مثل گردنبند رزینی، مدال چوب و رزین و انگشتر رزینی بسازید بهترین گزینه استفاده از رزین مخصوص زیورآلات رزینی کد J1028 است. این رزین برای حبابگیری و راحتی کار مشتریان دائم بسیاری دارد:
قیمت و مشخصات رزین زیورآلات رزینی J1028
دقت کنید شما باید رزین اپوکسی شفاف بخرید که مناسب کارهای دکوراتیو، ساخت جواهرات رزینی، ساخت میز رزینی و یا بسته به هدف شما مختص آن کار باشد. غلظت رزین، ژلتایم رزین اپوکسی و راحتی حبابگیری رزین مهمترین پارامترهای خرید رزین هستند.
قبل از خرید رزین اپوکسی چوب حتماً این مطلب را مطالعه کنید: 9 نکتهای که باید قبل از خرید رزین چوب به آن دقت کنید
رزین اپوکسی چگونه خشک میشود؟
رزین اپوکسی بنا به فرمولاسیون آن بعد از گذشت چند ساعت تا یک روز، به صورت سطحی خشک میشود و نیز هفت روز طول میکشد تا رزین اپوکسی به نهایت سختی خود برسد و پیوندهای شیمیایی بین رزین و هاردنر تشکیل شود. زمان خشک شدن و زمان پخت اپوکسی بسته به نوع رزین و هاردنر، متفاوت است.
کاربردهای رزین اپوکسی
کفپوش اپوکسی چیست ؟
یکی از زمینههای پرکاربرد در استفاده از رزین اپوکسی، کفپوش اپوکسی است که به چند نمونه از انواع آن اشاره میکنم:
- کفپوش اپوکسی صنعتی، مخصوص کارخانجات با مقاومت مکانیکی و شیمیایی بسیار شدید؛
- کفپوش اپوکسی آنتیاستاتیک کانداکتیو، برای هدایت الکتریسیتۀ ساکن؛
- کفپوش اپوکسی آنتیباکتریال، برای بیمارستانها و مراکز حساس به آلودگی؛
- کفپوش اپوکسی سهبعدی که از ایدههای جدید بهکاررفته در کفپوش منازل و کارهای تزیینی است و درآمد بسیار خوبی دارد.
رزین اپوکسی سنگ چیست ؟
اپوکسی سنگ را بیشتر در کارخانجات سنگبری برای کارهای زیر مصرف میکنند:
- فراوری اصولی سنگ؛
- استحکامبخشی فوقالعاده به پشت و روی اسلب سنگ (ورقهای بزرگ سنگ)؛
- فراوری کوپ سنگ (قطعات بریدهشده در معدن)؛
- کاربرد در همۀ مراحل، قبل از برش کوپ تا انتهای مرحلۀ سایزینگ؛
- جلادهی و درخشش فوقالعاده بعد از ساب.
رزین اپوکسی چوب چیست ؟
زمینۀ جدید کار با رزین اپوکسی، ساخت میز و اجسام دکوراتیو با تلفیق رزین اپوکسی و چوب است که کاربردهای زیر را دارد:
- مقاومتدهی به چوب و بستن منافذ آن؛
- ساخت انواع مختلف میز ترکیبی؛
- ساخت تایلهای دکوراتیو؛
- ساخت گردنبند رزینی و دستبند با کمک رزین اپوکسی چوب؛
- جلادهی و نمایش زیبایی چوب با کمک رزین اپوکسی؛
این نوع کاربرد رزین اپوکسی در ساخت وسایل دکوراتیو، سوددهی چشمگیر و درآمد بسیار خوبی دارد.
آموزش رزین اپوکسی چوب
درصورتی که به دنبال آموزش کامل کار با رزین چوب هستید اکیداً توصیه میکنم تمام منابع را کنار بگذارید و از کتاب تکه چوب های پولساز شروع کنید.
رزین اپوکسی تزئینی چیست ؟
این نوع رزین اپوکسی استفادههای متفاوتی دارد. به انواع رزین اپوکسی تزئینی دقت کنید:
- رزین اپوکسی بدلیجات
- رزین اپوکسی جواهرسازی
- رزین اپوکسی تابلو آبستره
- رزین اپوکسی ظروف حجمی و پذیرایی
در زمینۀ ساخت بدلیجات رزینی و سنگهای زینتی با رزین اپوکسی هم استقبال بسیار است. بهدلیل سهولت انجام کار و بینیازی به ابزار پیچیده میتوان از آن به راحتی درآمد کسب کرد. انجامیافتن سریع کار و فروش آسان و بازدهی خوب از ویژگیهای این نوع کار است.
آیا رزین اپوکسی سمی است؟
خیر، رزینهای اپوکسی دکوراتیو استاندارد در خانواده سم ها طبقه بندی نمیشوند بلکه حساسیت زا هستند. حتماً مقاله موارد ایمنی حین کار با اپوکسی را بخوانید.
کاربردهای اپوکسی در صنعت هوا فضا
در صنعت فضایی، اپوکسی بعنوان ماده ماتریس ساختمانی استفاده می شود و سپس با فیبر تقویت می شود. معمولی ترین فیبرها شامل شیشه، کربن، کولار (Kevlar ) است. اپوکسی ها همچنین بعنوان چسب ساختمانی استفاده می شوند. موادی مانند چوب و دیگر موادی که از فناوری کمی برخوردارند با رزین های اپوکسی چسبانده می شود.
اپوکسی و زیست شناسی
اپوکسی ها قابل حل در آب مانند دورکوپان Durcupan و معمولا برای قرار دادن نمونه های میکروسکپی در پلاستیک، برای برش عرضی با میکروتوم و سپس تصویربرداری، استفاده می شود.
رزین اپوکسی و صنعت
در سال 2016 صنعت اپوکسی بالغ بر ۵ میلیارد دلار در امریکای شمالی و حدود ۱۵ میلیارد دلار امریکا در جهان بوده است. بازار چین سریعا رشد نموده است و بیش از ۳۰% بازار جهانی را تشکیل می دهد. تقریبا از ۵۰ تا ۱۰۰ اپوکسی رزین و هاردنرها تشکیل شده است.
چه تغییراتی میتوان در فرمولاسیون رزین اپوکسی اعمال کرد؟
تولید کنندگان اپوکسی که در بالا ذکر شده معمولا اپوکسی رزینها را به شکل قابل استفاده به مصرف کنندکان نهایی نمی فروشند، بنابراین گروه دیگری از شرکتها هستند که مواد خام اپوکسی رزین را از تولید کننده گان عمده می خرند و سپس سیستم های اپوکسی را مخلوط (ترکیب می نمایند، تغییر می دهند) می کنند.
این شرکتها فرموله کننده نامیده می شوند. بیشتر سیستم های اپوکسی فروخته شده توسط این فرموله کننده ها تولید می شوند و آنها ۶۰% ارزش دلاری بازار اپوکسی را تشکیل می دهند.
صدها روش وجود دارد که فرموله کنندها می توانند اپوکسی ها را تغییر دهند
– با اضافه کردن پرکنندهای معدنی (تالک، سیلیکا، الومین و غیره)
– با اضافه کردن انعطاف دهندها
– اضافه کردن کاهنده ی ویسکوزیته
– با اضافه کردن رنگ کنندها، حجم دهندها، تسریع کنندها، تقویت کنندهای چسب و غیره
این تغییرات برای کاهش هزینه، برای بهبود عملکرد و بهبود آسانی فرایند کردن انجام می شوند. در نتیجه یک فرموله کننده هزاران نوع فرمول مختلف را می فروشد که هر کدام برای نیاز خاصی یا یازار خاصی ایجاد شده اند.
تفاوت رزین اپوکسی و رزین پلی استر
- رزین پلی استر از رزین اپوکسی ارزانتر است.
- از این رزین معمولا در صنایع دریایی مانند ساخت قایق استفاده میشود.
- این رزین مناسب قالب گیری سپرها و ناودان ها و تعمیر بخش های پلاستیکی است.
- رزین پلی استر بوی زننده دارد ولی اپوکسی اگر استاندارد باشد بوی خاصی ندارد.
- رزین پلی استر کاهش حجم دارد ولی رزین اپوکسی اگر حلال نداشته باشد کاهش حجم نخواهد داشت.
- رزین اپوکسی در تحمل فشارهای فیزیکی بسیار قوی تر از پلی استر عمل میکند.
- رزین اپوکسی پس از خشک شدن شفاف و براق است و حس شیشه میدهد ولی رزین پلی استر حالت پلاستیک دارد.
- قدرت چسبندگی اپوکسی به سطوح (چوب، سنگ، فلز و …) بسیار بیشتر از رزین پلی استر است.
اگر نمیدانید رزین پلی استر چیست حتما این مقاله را مطالعه کنید.
اگر به دنبال فیلم آموزش جامع ساخت میز چوب و رزین هستید
این پکیج بی نظیر برای شماست
در این مقاله سعی کردیم مفهوم رزین اپوکسی چیست را بیان کنیم همچنین با زمینه های پرکاربرد رزین اپوکسی آشنا شدید.
آموزشهای بیشتر و اطلاع از تخفیفات:
آیا اسپری پلی اورتان باکیفیت در ایران وجود دارد؟
سلام بر شما
اسپری پلی اورتان در ایران بیشتر به صورت فوم برای عایق بندی موجود هست و به صورتی که در مقاله ذکر شد حداقل از تولیدکنندگان ایرانی سراغ ندارم. شاید نمونه های خارجی در ابزار فروشی های بزرگ و لوازم هنری فروش ها پیدا کنید.
موفق باشید