اصطلاحاتی که همۀ اپوکسی‌کاران باید بدانند
آنچه در این مطلب میخوانید
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ می‌دهیم:
– چرا رزین اپوکسی می‌جوشد؟
– چکار کنیم تا از گرم شدن بیش از حد رزین جلوگیری شود؟
– دما و زمان چه تاثیری بر رفتار رزین اپوکسی میگذارند؟
– بهترین زمان خارج کردن اپوکسی از قالب چند روز است؟
– بعد از چه مدت رزین اپوکسی به سختی کامل میرسد؟
– چه زمانی میتوانیم سطح میز یا قطعه رزینی را ساب بزنیم؟
1. زمان قابل استفاده (Potlife)
واکنش از لحظه‌ای که اپوکسی و هاردنر را مخلوط می‌کنیم آغاز میشود. به بازۀ زمانی شروع واکنش تا گرم شدن مخلوط، زمان قابل استفاده یا پات‌لایف گفته میشوند. در این مدت شما می‌توانید به مخلوط استراحت دهید؛ مخلوط را روی سطح چوب یا داخل قالب بریزید و به آن شکل دهید.
نکته:
وقتی غلظت مخلوط شروع به افزایش کرد پات‌لایف به اتمام رسیده و مرحلۀ ژلتایم آغاز میشود.
2. ژل تایم رزین اپوکسی(Geltime)
می‌خواهم این اصطلاح را با مثالی برایتان شرح دهم:
فرض کنید وزن مخلوط رزین و هاردنر شما ۸۰۰ گرم است. مخلوط پس از چهار تا پنج دقیقه همزدن آماده شده است. پنج دقیقه هم به مخلوط استراحت می‌دهیم. اگر چند دقیقۀ دیگر صبر کنید و بعد به ظرف دست بزنید، متوجه گرم‌شدن آن خواهید شد؛ گرم‌شدن یعنی شروع مرحلۀ ژلتایم.
از لحظه‌ای که حس کردید رزین در حال گرم‌شدن است، مرحلۀ ژل تایم آغاز شده است. با شروع واکنش، رزین کم‌کم ژل‌مانند میشود و رفته‌رفته غلظت آن افزایش می‌یابد؛ پس شروع گرم‌شدن رزین، یعنی آغاز واکنش.
از اینجا به بعد، گرما به‌صورت تصاعدی تولید میشود و هرچه وزن مخلوط بیشتر باشد و دمای محیط هم گرمتر باشد، پیشرفت واکنش سریعتر خواهد بود. با گذشت زمان، رزین کاملاً ژله‌ای شده و شروع به سخت‌شدن می‌کند.
مدت‌زمانی که طول می‌کشد مخلوط ژل شود، با زمان، دما و شکل ظرف نسبت معنا‌دار دارد.
اگر این مخلوط ۸۰۰گرمی را به حال خود رها کنید ، ممکن است 15 تا 20 دقیقه بعد از شروع ژلتایم، حرارت مخلوط به‌سرعت افزایش یابد و بخار آزاد کند و بجوشد. البته این زمان بسته به نوع هاردنر و اپوکسی‌ای که استفاده میکنید متفاوت است (اگر نوع هاردنر و اپوکسی تنبل باشد این اتفاق نخواهد افتاد.)
پس متوجه شدید دلیل جوشیدن رزین اپوکسی چیست
یا وقتی می‌گوییم وزن مخلوط شما در هر بار بیشتر از هشتصد گرم نباشد، دلیل آن چیست.
همچنین به دوستان می‌گوییم که بهتر است ارتفاع هر لایه از یک سانتی‌متر بیشتر نباشد و دلیل آن کنترل ژلتایم و جلوگیری از جوشیدن است (البته این بسته به نوع رزین اپوکسی، دما و حجم مخلوط متفاوت است که در ادامه به آن می‌پردازیم.)
وزن مخلوط چه تاثیری در گرم شدن رزین اپوکسی دارد؟
هرچه وزن مخلوط بیشتر باشد، افزایش دما سریعتر خواهد بود؛ چون گرما به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. هرچه زمان بیشتری از لحظۀ مخلوط‌کردن بگذرد، رزین سریعتر شروع به ژل‌شدن می‌کند. پس دما، زمان و وزن مخلوط را کاملاً تحت کنترل خود بگیرید.
اگر مخلوط به ظرف دیگری منتقل شود به‌شکلی که تماس سطح مخلوط با هوا بیشتر باشد (مانند سینی)، از افزایش شدید دمای مخلوط جلوگیری میشود.
چرا باید ژل تایم را کنترل کنیم؟
ایدئال‌ترین حالت این است که شما زمان بیشتری برای مخلوط‌کردن و ریختن مخلوط داخل قالب داشته باشید. طولانی‌شدن ژل تایم رزین اپوکسی فواید بسیاری برای حباب‌گیری دارد:
۱. ترکیدن راحت‌تر حباب‌ها قبل از ژل‌شدن؛
۲. فرصت بیشتر برای شعله‌گیری؛
۳. جلوگیری از جوشیدن مخلوط؛
۴. جلوگیری از ترک‌خوردن سطح؛
۵. جلوگیری از زردشدن زودهنگام؛
۶. جلوگیری از هدررفت زمان و هزینه.
چگونه ژل تایم رزین را کنترل کنم؟
۱. هرچه دمای محیط کمتر باشد، ژلتایم طولانی‌تر خواهد شد؛ در فصل زمستان ژل تایم افزایش می‌یابد. پس دمای محیط هرچقدر بیشتر باشد ژل تایم رزین اپوکسی کوتاه‌تر خواهد شد؛
۲. هرچه وزن مخلوط کمتر باشد، ژلتایم طولانی‌تر خواهد شد؛
۳. هرچه ارتفاع لایه‌ها کمتر باشد، ژلتایم طولانی‌تر خواهد شد.
اگر ژل تایم رزین اپوکسی را کنترل نکنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
۱. در ظاهر اتفاق خاصی نخواهد افتاد، شما مخلوط گرم‌شده را داخل قالب می‌ریزید و ناگهان خواهید دید که رزین حرکت نمی‌کند و مثل ژلاتین شده است؛
۲. ممکن است تجمع رزین در مکانی باعث جوشیدن آن شود؛
۳. حتی ممکن است بر اثر افزایش دما، رزین ترک بخورد؛
۴. زردشدن رزین اپوکسی هم یکی دیگر از مشکلاتی است که به وجود خواهد آمد.
چگونه بفهمیم رزین به ژل تبدیل شده است؟
وقتی با اسپاتول قسمتی از سطح رزین را لمس کنید و رزین به دستتان نچسبد، در این مرحله ژل تایم تکمیل شده و وارد کیورینگ‌تایم شده است.
لازم است به‌یاد داشته باشید که مفاهیم علمی و شیمیایی این اصطلاحات، بسیار پیچیده و عمیق‌تر از آن است که من در این متن بیان میکنم؛ چون هدف ما توضیح اصطلاحات نیست، بلکه ساده‌سازی مفاهیمی است که کاربران اپوکسی باید با آن آشنا باشند و به همین دلیل ممکن است بعضی توضیحاتی که داده‌ام، ازنظر کارشناسان شیمی خیلی دقیق نباشد. هدف من عملیاتی‌کردن این علم برای علاقه‌مندان ساخت وسایل دکوراتیو است و نه بیان مفاهیم تئوری.
رزین اپوکسی بسته به نوع و کاربرد، ممکن است ژلتایم و کیورینگ‌تایم متفاوت داشته باشد. دما و موقعیت محیطی هم بسیار تأثیرگذار هستند. پس رفتار همۀ رزین‌ها با یکدیگر مشابه نیست.
3. کیورینگ‌تایم (Curing Time)
بعد از اینکه رزین اپوکسی ژل شد، وارد مرحلۀ دیگری میشود که به آن Curing Time یا بازۀ زمانی خشک‌شدن می‌گویند. از اینجا رزین شروع می‌کند به سخت‌شدن و استحکام آن افزایش می‌یابد؛ درحقیقت از حالت ژله‌ای به حالت جامد درمی‌آید.
بیشتر رزین‌هایی که در زمینۀ دکوراتیو استفاده میشوند، معمولاً بعد از چند ساعت تا یک روز به‌صورت سطحی خشک میشوند و به حدود ۷۰درصد از استحکام می‌رسند.
برای رسیدن به بیشترین حد استحکام ، مخلوط باید هفت روز در شرایط استاندارد و یکسان زمان بدهید تا پیوندها تشکیل شود و استحکام به ۹۹درصد برسد. پس کیورینگ کامل بعد از هفت روز حاصل میشود.
دانستن این نکات چه سودی برای ما دارد؟
من همیشه به دوستان پیشنهاد میکنم کار خود را بعد از هفت روز از ریختن آخرین لایه، از قالب خارج کنند و ساب بزنند و این دقیقاً به این دلیل است که اگر به رزین زمان ندهید، به نهایت استحکام نخواهد رسید و پس از خارج‌کردن از قالب ممکن است تغییر شکل بدهد؛ همچنین اگر لایۀ آخر را دیروز ریخته‌اید، اجازه ندارید امروز آن را ساب بزنید؛ چون گرمای حاصل از اصطکاکِ صفحۀ سنباده با سطح رزین، احتمالاً به ذوب‌شدن و جمع‌شدن آن منجر میشود.
شاید بعضی از خوانندگان بگویند ما این کار را کردیم و مشکلی هم پیش نیامد؛ این نکته را در نظر بگیرید که ما در مورد اصول صحیح کار با اپوکسی‌ها صحبت می‌کنیم؛ واضح است که دانستن اصول علمی در هر کار باعث افزایش درصد موفقیت و در نتیجه رسیدن به کیفیت موردنظر خواهد شد.
خرید لوازم رزین
سلام وقتتون بخیر
میخواستم بدونم تا چند ساعت بعد از ریختن رزین باید دما رو کنترل کرد؟چون من کارگاه و مغازم یکی هست میخواستم بدونم بعداز چندساعت میتونم بخاری رو کمتر ویا خاموش کنم؟هم برای زیورآلات وهم برای رزینی که روی سطح چوب انجام شده در حد دومیل ضخامت.
سلام بر شما
بسته به ژلتایم رزین متفاوت هست اگر رزین U1030 استفاده میکنید 12 ساعت، رزین P2006 و J1028 حدود 6 ساعت بعد از اعمال هر مرحله رزین در قالب باید دما و رطوبت و سایر پارامترها با دقت کنترل شود.
قبل و بعد از آنهم اصلا توصیه نمیکنم بخاری را خاموش کنید دمای محیط کارگاه، مواد و چوب باید 48 ساعت قبل از شروع کار در محیط 25 درجه باشه تا بهترین کیفیت را بگیرید.
موفق باشید
سلام بعد از همزدن مخلوط و ۵ دقیقه استراحت در ظرف مورد نظر و سپس ریختن در قالب مورد نظر به صورت متعادل و میانگین چقدر زمان داریم تا قبل از کیورینگ تایم به مخلوط مورد نظر شعله بتابانیم و حباب گیری کنیم ممنون میشم از پاسختان
سلام بر شما
اگر اصول ژلتایم را مطالعه کرده باشید میدانید که زمان ژل شدن و کیورینگ به حجم مواد و دمای محیط ارتباط مستقیم دارد.
پس هرچه دما بالاتر باشد و حجم مواد بیشتر، زل تایم سریعتر فرا میرسد. یک نکته اساسی دیگر نوع رزین مصرفی و کوتاه یا طولانی بودن ژلتایم ذاتی آن رزین هست.
پس هیچ فرمول ثابتی برای آن نمیتوان گفت.
موفق باشید
سلام من تازه شروع به کار زیور آلات رزینی کردم بدون آموزش و فقط از پیج های آموزشی توی اینستا و گوگل، امروز برای اولین بار ی گردنبند رزینی درست کردم وبا مشکل مواجه شدم روی کارم پر از حباب های خیلی ریز اندازه نقطه شده تمامی نکات بهم زدن رزین و هاردنر، نسبت مواد روبا ترازوی دیجیتالی گرمی دقیق اندازه گرفتم حدودا 10دقیقه بهم زدم بعد ی لایه از مخلوط رزین وهاردنر رو توی قالب برنجی ریختم وبا خلال دندان بخش کردم و با فندک آشپزخونه تمام حباب هارو از بین بردم بعد از 40 دقیقه اجاز دادم خشک بشه که فک میکنم اشتباه کارم اینجا بود که باعث شد کارم خراب شه بعد وسایل تزئینی روبا پنس کار گذاشتم و و ادامه مواد رو که حالت کیورینگ گرفته بود رو ادامش ریختم وبا خلال روی سطح کارم پخش کردم مخلوط کارم پراز حباب های نقطه ای شد که بعد هرچی با فندک زدم که ازبین بره نرفت ممنون میشم راهنماییم کنین ?
سلام بر شما
حبابهای سر سوزنی به چند دلیل به وجود میایند:
1- غلظت زیاد رزین
2- دمای نگهداری پایینتر از 25 درجه بوده
3- رزین حاوی حلال های غیر مجاز است
4- پرایمر نزدن قطعات داخلی
این موارد را بررسی کنید مشکل برطرف خواهد شد.
سلام زیاد هم زدن رزین هم یکی دیگه از دلایل ایجاد حباب هست
سلام ببخشید من کلا چون از سایت ها سر درنمیارم و هر روزم باید بیام چک کنم ک جوابمو دادید یا نه لطفا یکی از دوستان به اینستاگرامم پیام بدید برام این سوالو توضیح بدید پیلییییز
__
من وقتی رزین و هاردنر و مخلوط میکنم همون شصت دور در دقیقه و بعدش سریعتر تا موقعی ک شفاف بشه بعد اکلیل هارو میریزم داخل دوباره هم میزنم. مبتدی هستم و تو این دوبار تا حالا داخل ظرف آب گرم نزاشتم همینجوری اکلیل هارو هم باهاشون هم میزنم بعد از یک دقیقه میریزم تو قالب انگشتر حلقه… بعد ک خشک میشن میبینم وسط انگشتر اکلیل نداره یا همه پایین جمع شدن یا بالا… در حالی ک موقعی ک هم زده بودم همه مخلوط شده بودن
ترو خدا بگید چیکار کنم
اینستاگرامم
@victoria_boutique_sabzevar
@qzl_crafts
سلام بر شما
لطفا زحمت بکشید و خودتان به ادمین پیام بدید.
اکلیل ها سنگین هستند و این خیلی طبیعی هست که بعد از مدتی ته نشین میشوند.
با احترام
سلام من مبتدی ام میشه بگین موقع خشک شدن سطح کار ایرادی نداره که در پنجره رو حتی اگه زمستون باشه باز کرد ؟
سلام
حتماً به مشکل خواهید خورد به دلیل رطوبت بالای هوا در زمستان و همچنین نوسان دمایی که ایجاد میشود.
در مورد دمای کار با اپوکسی مقاله ای نوشته ام حتماً مطالعه کنید و کاملتر از آن در کتاب تکه چوبهای پولساز هست قبل از مطالعه کتاب شروع به کار نکنید.
موفق باشید
با عرض سلام و خسته نباشید ، میخاستم ازکلاس های حضوریتون استفاده کنم ، میشه راهنمایی کنید؟
سلام
لطفا به قسمت دوره های آموزشی مراجعه کنید و مطالعه کنید و یا با دفتذر تماس بگیرید تا راهنمایی شوید. شماره تماس دفتر: 02126806282
با احترام